ซันซิน (Zanshin) หมายถึง สภาวะของความตื่นตัวที่ผ่อนคลาย
ในระหว่างที่เรากำลังทำงานบางครั้งเราอาจเสียสมาธิในช่วงเวลาสำคัญ ซึ่งท้ายที่สุดก็นำเราไปสู่ความล้มเหลว ปัจจุบันปัญหานี้ได้กลายเป็นอะไรที่ดูปกติอาจเพราะมีสิ่งรบกวนมากมายอยู่รอบตัวเราในตอนนี้ แต่จะเอาชนะมันได้อย่างไรถ้าเรายังคงตื่นตัวอยู่เสมอโดยไม่คำนึงถึงสิ่งที่เกิดขึ้นรอบข้าง? แนวคิดของ ซันซิน (Zanshin) คำที่ใช้ในศิลปะการต่อสู้ของญี่ปุ่นจึงเริ่มเข้ามามีบทบาท
ซันซิน มีความหมายว่า “ใจที่ยังหลงเหลืออยู่” พูดง่าย ๆ ก็คือ หมายถึงสภาวะที่จิตใจของเราที่ตั้งอยู่ ณขณะนั้น ใจเรายังคงมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ในการกระทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งและพร้อมที่จะตอบสนองอย่างเต็มที่ นอกจากนี้ยังเกี่ยวกับจิตวิญญาณการต่อสู้ที่ควรมีแม้เมื่อกิจกรรมสิ้นสุดลง
แนวคิดนี้สามารถเข้าใจได้ง่ายจากเรื่องราวของนักยิงธนูชาวญี่ปุ่น อาวะ เคนโซ เขาเก่งมากจนสามารถโจมตีเป้าที่ซ่อนอยู่ในความมืดได้จากการใช้ทักษะนี้ด้วยความระมัดระวัง เขาจึงสามารถจำลองการเคลื่อนไหวต่าง ๆ ได้อย่างแม่นยำแม้จะไม่เห็นเป้าหมายนั้นเลยก็ตาม นักธนูมีสมาธิและพลังงานอย่างเต็มที่ในกระบวนการนี้และไม่เคยกังวลเกี่ยวกับผลลัพธ์ ซึ่งจะเรียกสภาวะทางจิตนี้ว่า ซันซิน (Zanshin) ซึ่งเป็นกุญแจสู่ความสำเร็จ ดังที่ เคนเน็ธ คุชเนอร์ เขียนไว้ว่า “เราควรเข้าหาทุกกิจกรรมและสถานการณ์ด้วยความจริงใจแบบเดียวกัน มีความเข้มข้นเท่ากัน และตระหนักรู้แบบเดียวกันกับที่ถือธนูและลูกธนูอยู่ในมือ”
มีคำพูดที่มีชื่อเสียงโดยโทคุงาวะ อิเอยาสึ– “รัดสายหมวกรบให้แน่นหลังชัยชนะ” พูดง่าย ๆ ก็คือ การต่อสู้ยังไม่จบเมื่อคุณบรรลุเป้าหมาย มันจะจบลงเมื่อคุณเสียสมาธิและหยุดใส่ใจกับการกระทำนั้นเท่านั้น ตามแนวความคิดของ ซันซิน (Zanshin) คุณต้องตื่นตัวอยู่เสมอไม่ว่าจะบรรลุเป้าหมายหรือไม่ก็ตาม ดังนั้น เคล็ดลับในการทำให้ดีขึ้นคืออย่าสูญเสียความมุ่งมั่นในกระบวนการนี้ ตัวอย่างเช่น เราสามารถคิดเกี่ยวกับขั้นตอนการออกกำลังกาย ซึ่งมันไม่สิ้นสุดเมื่อคุณประสบความสำเร็จในการเดินทางลดน้ำหนัก มันจะสิ้นสุดก็ต่อเมื่อคุณขี้เกียจและเริ่มข้ามการออกกำลังกายเป็นประจำเท่านั้น
แนวความคิดของซันซิน (Zanshin) ก็คือจิตใจของคน ๆ หนึ่งควรมีส่วนร่วมอย่างเต็มที่ในการ กระทำอย่างใดอย่างหนึ่งในแต่ละครั้ง แน่นอนว่าสมองของเราไม่ได้ถูกออกแบบมาให้ทำงานหลายอย่างพร้อมกัน ในขณะที่เปลี่ยนจากงานหนึ่งไปอีกงานหนึ่ง เราแบ่งพื้นที่สมองของเราและพบว่ามันยากที่จะจดจ่อกับเป้าหมายสำคัญของเรา นอกจากนี้ยังทำให้เกิดความเครียดซึ่งทำให้เราไม่สามารถทำให้ดีที่สุดในโครงการได้
ซันซิน (Zanshin) จึงไม่ใช่สิ่งที่คุณจะบรรลุได้เองตามธรรมชาติแต่ต้องใช้เวลาหลายปีในการฝึกฝน (ซึ่งรวมถึงการทำสมาธิและการมีสติสัมปชัญญะ) เพื่อฝึกฝนศิลปะและรวมมันเข้ากับชีวิตประจำวันของคุณ